Wielkanoc to najstarsze chrześcijańskie święto. Jego data jest ruchoma, gdyż obchodzi się je w niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca (zazwyczaj wypada ona między 22 marca, a 25 kwietnia). Dla katolików Wielka Niedziela jest świętem najważniejszym. Upamiętnia Dzień Zmartwychwstania Pańskiego. Święta poprzedza zawsze Wielki Post, który  rozpoczyna się  w Środę Popielcową. Jest to trwający czterdzieści dni czas pokuty i przygotowania do Triduum Paschalnego i Świąt Zmartwychwstania Pańskiego. W czasie postu wierni wstrzymują się od hucznych zabaw, uczestniczą w nabożeństwach Drogi Krzyżowej i Gorzkich Żali.

NIEDZIELA PALMOWA

Niedziela Palmowa jest ostatnią niedzielą Wielkiego Postu,  dawniej zwana była Niedzielą Kwietną lub Niedzielą Wierzbną. Kapłan przywdziewa wówczas szaty w kolorze czerwonym. W tym dniu upamiętnia się triumfalny wjazd Jezusa Chrystusa wraz z apostołami do Jerozolimy. Mieszkańcy miasta powitali wtedy przybyszów, wymachując na ich cześć gałązkami palmowymi i oliwnymi. W tradycji Kościoła tego dnia organizowane są procesje palmowe. Zwyczaj ten, zapoczątkowany w Jerozolimie w IV wieku, z czasem przyjął się w całym świecie chrześcijańskim. Palma miała symbolizować zarówno męczeństwo, jak i zwycięstwo Zbawiciela oraz nieśmiertelną duszę. Obrzęd poświęcenia gałązek wprowadzono do liturgii Kościoła katolickiego w XI wieku.

WIELKI CZWARTEK

Wielki Czwartek obchodzi się na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy, którą spożył Jezus Chrystus ze swoimi dwunastoma uczniami – apostołami. To także dzień  upamiętniający ostatnią wieczerzę Jezusa Chrystusa z jego uczniami, na której Jezus ustanowił dwa, ważne sakramenty: kapłaństwa i eucharystii. Zapowiedział także, że zostanie zdradzony przez jednego z uczniów oraz że wkrótce umrze w męczarniach. Proroctwo wypełniło się tuż po wieczerzy. Chrystus podczas modlitwy w ogrodzie oliwnym został aresztowany przez rzymskich strażników. Swojego mistrza wydał za trzydzieści srebrników jeden z apostołów – Judasz. Obecnie w Wielki Czwartek rano odprawiana jest msza krzyżma świętego. Biskup dokonuje wtedy poświęcenia olejów oraz udziela błogosławieństwa katechumenom – dorosłym osobom, które przygotowują się do przyjęcia chrztu. Wieczorem, na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy, odprawiana jest Liturgia Wieczerzy Pańskiej. Oficjalnie kończy ona Wielki Post i otwiera Triduum Paschalne. W czasie nabożeństwa, po raz pierwszy od Środy Popielcowej, śpiewa się hymn „Chwała na wysokości”, podczas którego biją kościelne dzwony, stopniowo zastępowane przez klekot małych drewnianych instrumentów – kołatek. Później kapłan zdejmuje z ołtarza świece, mszał, krzyż i obrusy, a Najświętszy Sakrament przenosi do pomieszczenia zwanego ciemnicą. Ten zwyczaj odnosi się do odarcia szat z Chrystusa. Nieodłącznym elementem wielkoczwartkowej jest obrzęd umycia nóg, najczęściej ubogim lub starszym mężczyznom.

WIELKI PIĄTEK

Wielki Piątek jest drugim dniem Triduum Paschalnego. W kościele katolickim jest to dzień sądu, męki i śmierci Jezusa na krzyżu i adoracja krzyża jest najważniejszym wydarzeniem wielkopiątkowej liturgii. Msza w Wielki Piątek, jedyny raz w roku nie jest sprawowana. Na znak żałoby nie dzwonią dzwony i nie grają organy, a podczas liturgii zamiast dzwonków używa się kołatek. Przez cały Wielki Piątek obowiązuje przestrzeganie ścisłego postu. Liturgia męki pańskiej, której towarzyszą pieśni na Wielki Piątek, jest sprawowana w kościele, gdzie odczytuje się opis męki Chrystusa, a po południu przy dźwięku kołatek odbywa się procesja do Grobu Pańskiego. Zgodnie z polską tradycją w Wielki Piątek w kościołach buduje się Groby Pańskie. Po liturgii wielkopiątkowej Ciało Chrystusa w postaci Najświętszego Sakramentu w monstrancji zostaje przeniesione do symbolicznego grobu, przy którym trwa adoracja aż do liturgii Wigilii Paschalnej.

WIELKA SOBOTA

Wielka Sobota to dzień oczekiwania na Zmartwychwstanie Jezusa. W kościele trwa adoracja Grobu Pańskiego. Zazwyczaj przed południem udajemy się do Kościoła, aby poświęcić pokarmy przeznaczone na stół wielkanocny. Święconka znajdująca się w wielkanocnym koszyczku powinna zostać zjedzona następnego dnia podczas uroczystego śniadania z rodziną. Księża święcą te pokarmy, które są przeznaczone na świąteczny stół. Tym samym w Kościele katolickim kończy się czas postu. Wigilia Paschalna to liturgia sprawowana w noc Zmartwychwstania. Chociaż fizycznie uroczystości odbywają się w sobotni wieczór, są one zaliczane już do niedzielnego świętowania. Skąd te rozbieżności? Zgodnie z symboliką żydowską, po zmierzchu rozpoczyna się już nowy dzień. To najważniejsza część trzydniowego Triduum Paschalnego. Uroczystość rozpoczyna się od Liturgii Światła, podczas której odbywa się poświęcenie ognia. Ta część celebracji sprawowana jest przed kościołami. Później następuje Liturgia Słowa. W tym dniu odczytywanych jest aż 9 fragmentów Pisma Świętego.

WIELKA NIEDZIELA

Ważnym punktem Niedzieli Wielkanocnej jest procesja rezurekcyjna. W niektórych parafiach odbywa się ona w nocy, bezpośrednio na zakończenie Liturgii Paschalnej. W innych z kolei procesja ma miejsce o świcie, przed pierwszą poranną Mszą Świętą – msza rezurekcyjna jest wtedy odprawiana np. o 5 lub 6 rano. Zapowiada ją zawsze uroczyste bicie w dzwony, informujące wiernych, że Chrystus zmartwychwstał. Towarzyszy temu wystrzał z armatek oraz dzwonienie dzwonkami. Procesja rozpoczyna się przy symbolicznym Grobie Pańskim, a jest kontynuowana na zewnątrz, wokół kościoła. Rano odbywa się śniadanie, którego istotnym punktem jest składanie sobie życzeń wielkanocnych i dzielenie się święconką. Tradycyjnie spożywa się wtedy żurek (w niektórych regionach barszcz biały lub barszcz czerwony), jajka faszerowane, babki wielkanocne oraz mazurki. Zgodnie ze staropolskim zwyczajem, centralne miejsce na wielkanocnym stole powinien zajmować baranek, będący symbolem ukrzyżowanego i zmartwychwstałego Chrystusa.

PONIEDZIAŁEK WIELKANOCNY

Poniedziałek Wielkanocny to drugi dzień Świąt Wielkanocnych. W Polsce w tym dniu celebrowany jest Śmigus-dyngus, czyli zwyczaj polewania się wodą. To także czas wspólnych spotkań rodzinnych i towarzyskich, a dla katolików okres rozważań i radości ze zmartwychwstania Chrystusa. Wielkanoc w krajach o korzeniach chrześcijańskich jest zdecydowanie największym, najważniejszym i najbardziej radosnym świętem. Dla wielu to również czas zadumy i czci dla Męki Pańskiej. Dla innych to przede wszystkim moment odnowy, oczyszczenia i okazja do spotkania przy rodzinnym, radosnym stole. Jednakże nie wszędzie obchodzona jest tak uroczyście, jak w Polsce.

JF